Informatie vitaminen en mineralen
(bron: XXL Nutrition)
Op deze pagina behandelen wij de volgende onderwerpen:
- Vitaminen in het algemeen
- Vetoplosbare vitaminen
- Wateroplosbare vitaminen
- Vitaminetekorten
- Vitamine- & mineralencomplexen voor dagelijks gebruik
- Vitaminen, mineralen en spoorelementen
Vitaminen in het algemeen
Vitaminen zijn stoffen die in geringe hoeveelheden in de voeding voorkomen. Het zijn voedingscomponenten, die in tegenstelling tot de voedingsstoffen (koolhydraten, vetten en eiwitten) geen energie leveren, maar die wel essentieel zijn voor een goed verloop van de stofwisseling. Er zijn twee grote groepen vitaminen te onderscheiden, de in vet oplosbare en de in water oplosbare vitaminen.
Er zijn dertien vitaminen: vier in vet oplosbare vitaminen en negen in water oplosbare vitaminen.
Vetoplosbare vitaminen
De in vet oplosbare vitaminen zijn:
- vitamine A
- vitamine D
- vitamine E
- vitamine K
De in vet oplosbare vitaminen zitten voornamelijk in het vet van voedingsmiddelen en kunnen in de vetreserves van het lichaam worden opgeslagen.
Vitamine A
Vitamine A is onder andere nodig voor de opbouw van de huid en de goede werking van de ogen. Ook speelt deze vitamine een belangrijke rol bij de groei en weerstand tegen ziekten. Van nature komt vitamine A alleen voor in producten van dierlijke oorsprong zoals vlees en vleeswaren, zuivelproducten, vis en eidooier. Een langdurig tekort aan vitamine A kan nachtblindheid, een droge en schilferige huid, dof haar en zelfs blindheid veroorzaken. Een verkeerd gebruik van supplementen met vitamine A kan vergiftiging veroorzaken met symptomen als hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid, vermoeidheid en afwijkingen aan ogen, huid en skelet.
Vitamine D
Vitamine D is een van de weinige vitaminen die het lichaam zelf in de huid onder invloed van de zon kan aanmaken. Het lichaam heeft vitamine D nodig voor stevige botten en tanden. Vitamine D is nodig om botontkalking zoveel mogelijk te beperken. Belangrijke bronnen van vitamine D zijn halvarine, margarine en bak- en braadproducten, waaraan vitamine D is toegevoegd. Ook leveren vette vis, vlees, volle melkproducten wat vitamine D. Vitamine D3 is in de winter aan te bevelen omdat je in de winter minder zonlicht hebt en je zondoende veel minder vitamine D aanmaakt. Winterdepressie kan hier een gevolg van zijn. Ook zijn er sterke aanwijzingen dat vitamine D3 beschermt tegen griep en bepaalde vormen van kanker.
Vitamine E
Vitamine E speelt een belangrijke rol als antioxidant, met name van onverzadigde vetzuren in de (bloed)cellen en in de celwand, de bloedbaan en de weefsels. Vitamine E speelt ook een rol bij de regulatie van de stofwisseling in de cel. Vitamine E wordt geleverd door zonnebloemolie, dieethalvarine, dieetmargarine, brood, graanproducten, noten, zaden, groenten en fruit. Tekorten aan vitamine E zijn bij de mens zelden vastgesteld. Alleen bij zeer ernstige stoornissen in de opname van voedingsstoffen kan een vitamine E tekort optreden. Er is nog nooit een schadelijk effect van grote hoeveelheden vitamine E aangetoond. Bij hoge doseringen van meer dan 500 milligram per dag kan vitamine E de bloedstolling beïnvloeden bij mensen met een vitamine K tekort en bij mensen die behandeld worden met bloedverdunners.
Vitamine K
Vitamine K is een in vet oplosbare vitamine. Deze vitamine zit van nature in plantaardig voedsel (groene bladeren) als vitamine K1 (fyllochinon). In de darmen wordt het ook gemaakt door onze darmbacteriën als vitamine K2 (menaquinone). Synthetische vitamine K wordt vitamine K3 (menadione) genoemd, ons lichaam zet deze vormen vitamine K om in actief vitamine K.
Vitamine K is onmisbaar bij de vorming van verschillende bloedstolling componenten en dus ook voor de bloedstolling. Tot ongeveer 3 maanden na de geboorte van een baby is het noodzakelijk dat dit vitamine extra in de voeding voorkomt, omdat er dan nog onvoldoende darmbacteriën in de darm zijn. Tegenwoordig wordt dit vitamine aan zuigelingen voeding toegevoegd om hersenbloedingen te voorkomen.
Wateroplosbare vitaminen
De in water oplosbare vitaminen zijn:
- vitamine B1, B2, B3, B5, B6, B8, B11 (foliumzuur) en B12
- vitamine C
Deze vitaminen zitten juist in het vocht dat in voedingsmiddelen zit. Het lichaam kan deze in water oplosbare vitaminen (met uitzondering van vitamine B12) niet goed opslaan, een teveel verlaat het lichaam via de urine.
Vitamine B1
Vitamine B1 is onmisbaar voor de energievoorziening van het lichaam. Daarnaast zorgt Vitamine B1 voor een goede werking van het zenuwstelsel. Vitamine B1 komt veel voor in brood en graanproducten, aardappelen, groente, vlees en vleeswaren, melk en melkproducten. Bij een tekort aan vitamine B1 kunnen psychische afwijkingen ontstaan, zoals depressie, concentratieproblemen en geheugenverlies, gevoelloosheid in de benen, hartklachten en spierverlamming. Als het lichaam te veel vitamine B1 binnenkrijgt, is dat geen probleem omdat het overschot wordt uitgeplast.
Vitamine B2
Vitamine B2 is onmisbaar voor de energievoorziening van het lichaam en is een belangrijke vitamine voor de stofwisseling. Vitamine B2 kan niet tegen licht. Melk moet daarom donker worden bewaard. Vitamine B2 zit vooral in melk en melkproducten, maar ook in vlees, vleeswaren, groente, fruit, brood en graanproducten. Een tekort aan vitamine B2 kan huidafwijkingen bij de mond, tong en de neus (ontstekingen) veroorzaken. Een overschot aan deze vitamine heeft geen schadelijke gevolgen voor het lichaam.
Vitamine B3 Nicotinezuur
Nicotinezuur werkt mee in de energievoorziening voor het lichaam. Het speelt een rol bij de aanmaak van vetzuren in het lichaam. Nicotinezuur zit vooral vlees, vis, volkoren graanproducten, groente en aardappelen. Het lichaam maakt zelf nicotinezuur uit een bestanddeel van eiwitten in de voeding. Een tekort aan nicotinezuur kan leiden tot pellagra, scheurbuik, diarree en dementie.
Vitamine B6
Vitamine B6 speelt een belangrijke rol in de stofwisseling. Vitamine B6 reguleert het de werking van bepaalde hormonen in het lichaam en is het een onmisbare stof bij de afweer, de groei, de bloedaanmaak en het zenuwstelsel. Vitamine B6 wordt geleverd door vlees, eieren, vis, brood en graanproducten, aardappelen, peulvruchten, groente, melk, melkproducten en kaas. Langdurig ernstige tekorten kunnen leiden tot bloedarmoede, zenuwaandoeningen en een verminderde weerstand. Bij langdurig dagelijks gebruik van hoog gedoseerde supplementen met vitamine B6 kunnen aandoeningen aan de zenuwen in de armen en benen ontstaan. Het blijkt dat extra inname van B6 en eiwit opname kan vergroten wat voor krachtsporters zeer interessant is.
Vitamine B11 Foliumzuur
Het lichaam heeft foliumzuur nodig voor de groei en het in stand houden van het lichaam en de aanmaak van witte en rode bloedcellen. Foliumzuur speelt een belangrijke rol bij de vroege ontwikkeling van het ongeboren kind. Voldoende foliumzuur voorkomt mogelijke risicofactor bij hart- en vaatziekten. Foliumzuur wordt geleverd door groente, fruit en brood- en graanproducten. Een ernstig tekort aan foliumzuur kan bloedarmoede, darmstoornissen, vermoeidheid en geboorteafwijkingen veroorzaken. Te weinig foliumzuur geeft mogelijk een hoger risico voor hart- en vaatziekten. Er zijn geen aanwijzingen voor schadelijke effecten bij hoge doseringen.
Vitamine B12
Vitamine B12 is nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen en voor een goede werking van het zenuwstelsel. Vitamine B12 is voor zijn opname in het lichaam afhankelijk van een stof die in de maag wordt gemaakt. Vitamine B12 wordt uitsluitend geleverd door dierlijke producten zoals melk, melkproducten, vlees, vleeswaren, vis en eieren. Een tekort leidt uiteindelijk tot een vorm van bloedarmoede en neurologische gevolgen zoals tintelingen in de vingers, geheugenverlies, coördinatiestoornissen en spierzwakte in de benen. Er zijn geen aanwijzingen voor schadelijke effecten bij hoge doseringen. Extra vitamine B12 kan zorgen voor meer energie en een verhoogde eetlust.
Alle vitaminen B in één supplement
Er is geen twijfel mogelijk: de B-vitaminen zijn onmisbaar voor sporters die op vol vermogen willen presteren. De acht vitaminen in het B-complex vormen een stevige burcht tegen ziekteverwekkers — maar dat is slechts het begin. Want wist je dat ze cruciaal zijn voor talloze lichaamsfuncties, die mee de lat van jouw sportprestaties bepalen? Van een krachtig metabolisme tot de aanmaak van rode bloedcellen voor je uithoudingsvermogen.
Vitamine C
Vitamine C zorgt ervoor dat ijzer uit de voeding beter wordt opgenomen en speelt het een belangrijke rol bij het in stand houden van de weerstand. Daarnaast is vitamine C nodig voor de vorming van bindweefsel wat zorgt voor een goede wondgenezing. Vitamine C zit in fruit, groente en aardappelen, vooral in koolsoorten, citrusfruit, kiwi’s, bessen en aardbeien. Bij een langdurig ernstig tekort kan verminderde weerstand, vertraagde wondgenezing en uiteindelijk scheurbuik ontstaan met verschijnselen als tandvleesbloedingen en onderhuidse en inwendige bloedingen. Een teveel van deze vitamine wordt via de urine uitgescheiden. Bij doseringen hoger dan twee gram per dag, kunnen darmklachten zoals diarree optreden.
Vitaminetekorten
Terwijl vitaminen in alle levende levensvormen dezelfde rol vervullen, hebben hogere organismen (zoals de mens) hun vermogen om vitaminen te maken verloren. Bij gebrek aan een vitamine kunnen ziekten optreden, die te verhelpen zijn door tijdig toedienen van het ontbrekende vitamine. De ziekten die door gebrek aan vitaminen ontstaan, heten gebreksziekten of avitaminosen. De bekendere gebreksziekten zoals beriberi en scheurbuik zijn voorbeelden van gebreksziekten die optreden bij ernstige gebreken aan vitamine B1 en vitamine C. Geringe tekorten van vitaminen kunnen ook mildere klachten veroorzaken.
Een gebrek aan vitaminen kan o.a. optreden door een gebrek ervan in de voeding. Als u bijvoorbeeld geen vlees eet of veganisme bedrijft, kunnen er gemakkelijk vitamine B12 gebreken optreden. Dit omdat vitamine B12 alleen in dierlijke producten voorkomt. Allergieën of intoleranties leiden vaak tot een onbalans in het dieet en kunnen de opname van vitaminen en mineralen verslechteren. Mensen met bepaalde fruit allergieën kunnen zo bijvoorbeeld een gebrek aan vitamine C oplopen. Ieder mens is uniek en daarom is het belangrijk uw individuele vitaminen en mineralen behoefte te onderzoeken. Een goede multivitaminetablet is over het algemeen het veiligst wanneer u uw individuele behoefte niet kent. Een te veel aan vitaminen (vooral de in vet oplosbare) kunnen zich ophopen in het lichaam en dit kan giftig zijn. Wanneer u vitaminenupplementen gaat gebruiken is het belangrijk de effecten van en de hoeveelheden in de supplementen voor uzelf te onderzoeken.
Vitamine- & mineralencomplexen voor dagelijks gebruik
Inname van een goede multivitamine is zeker voor sporters aan te bevelen. Met de onderstaande producten maakt u zeker een gezonde keuze. Deze supplementen bevatten zowel vitaminen als mineralen.
Vitaminen, mineralen en spoorelementen
Vitaminen en mineralen hebben meer overeenkomsten dan verschillen. In het lichaam zijn beiden onmisbaar bij veel processen. Vitaminen komen uit de levende natuur en kunnen door sommige planten of dieren zelf gemaakt worden, terwijl mineralen uit de dode natuur komen en door planten moeten worden opgenomen uit de aarde en door dieren uit voeding of water.
Mineralen en spoorelementen zijn, net als vitaminen, stoffen die het lichaam niet zelf aan kan maken. Ze zijn onder andere nodig bij de regulatie van enzymen en hormonen. Het verschil tussen mineralen en spoorelementen is de hoeveelheid waarin het lichaam ze nodig heeft. Van mineralen heeft men meer nodig dan van spoorelementen.
Nog niet van alle mineralen en spoorelementen is aangetoond dat ze essentieel zijn, d.w.z. absoluut noodzakelijk voor het functioneren van het lichaam.
Essentiële mineralen zijn:
- Calcium
- Magnesium
- Kalium
- Natrium
- Chloride
- Fosfor
Essentiële spoorelementen zijn:
- Jodium
- IJzer
- Chroom
- Koper
- Zink
- Mangaan
- Seleen
- Molybdeen
Mineralen zijn belangrijke componenten voor de gezondheid. Zonder de hulp van mineralen kunnen bijvoorbeeld vitaminen niet functioneren in ons lichaam. Mineralen (ijzer) transporteren zuurstof door ons lichaam. Ze spelen ook een belangrijke rol bij de groei, instandhouding en herstel van weefsels. Mineralen zijn ook betrokken bij het samentrekken van spieren, het functioneren van de zenuwen en bij de energiehuishouding.
De mineralen zijn onder te verdelen in twee groepen: de micro en de macro mineralen. Macromineralen of macro-elementen zijn de groep mineralen die we met de dagelijkse voeding in een grote hoeveelheid nodig hebben. De micromineralen worden ook wel sporenelementen genoemd, hiervan hebben we dagelijks maar een kleine hoeveelheid van nodig. Voor het goed functioneren van het lichaam zijn er 20 mineralen noodzakelijk. Het lichaam kan bijvoorbeeld wel vitamine D aanmaken, maar het kan geen enkel mineraal maken.
Wij gaan hier alleen in op die mineralen en/of sporenelementen die met name voor een krachtsporter belangrijk zijn.
Calcium
Het mineraal calcium (kalk) geeft stevigheid aan het skelet en gebit. Ook is calcium nodig voor het goed functioneren van de spieren en voor het geleiden van prikkels naar de zenuwen. Calcium is verder onder andere betrokken bij de bloedstolling, de celgroei en de hormoonstofwisseling.
Magnesium
Magnesium is nodig voor de energiestofwisseling in het lichaam, de overdracht van zenuwprikkels en het goed functioneren van de spieren. Verder geeft magnesium stevigheid aan het skelet en is het nodig voor de opbouw van onder andere spieren.
Zink
Zink is nodig bij de opbouw van eiwitten en daarmee voor de groei en vernieuwing van weefsel. Daarnaast speelt het een rol bij de opbouw en afbraak van koolhydraten. Zink is onderdeel van het hormoon insuline en het zorgt ervoor dat het afweersysteem goed werkt.
Onderstaande mineralen supplementen zijn met name voor een krachtsporter belangrijk. Bij de producten vind je meer informatie over de specifieke werking van elk supplement.
Bekijk hier alle vitaminen en mineralen de webshop van XXLNutrition